หุ่นกระบอก

เพลงประกอบการเชิดหุ่นกระบอกของจังหวัดนครสวรรค์ โดยนางชะเวง อ่อนละม้าย
คิดสร้างสรรค์การเขียนบทร้องเพลงประกอบการแสดง จำนวน ๑๒ เพลง

______นางชะเวง อ่อนละม้าย คิดสร้างสรรค์บทร้องในเรื่องพระอภัยมณีด้วยตนเองตามภูมิปัญญาโดยมิได้เล่าเรียนมา มิได้ลอกเลียนแบบใคร ตำราใด ๆ ทั้งนั้น ซึ่งมีบทร้องดังต่อไปนี้
- เพลงไหว้ครู (ทำนองอักษรสำอางค์)
- เพลงพระอภัยพบมัจฉา (เพลงเกี้ยวพาราสี ทำนองขึ้นพลับพลาสองชั้น)
- เพลงผีเสื้อตามพระอภัย (ทำนองแขกบรเทศ)
- เพลงพระอภัยหนีผีเสื้อขึ้นเขา (ทำนองเพลงภัชฌา)
- เพลงแก้วหน้าม้า ตอนปลาย (ทำนองเพลงหนีเสือ)
- เพลงแก้วหน้าม้า ตอนทิพวรรณถอดรูป (ทำนองลาวเสี่ยงเทียน)
- เพลงโกมินทร์ ตอนซักผ้า (ทำนองเขมรพายเรือ ๒ ชั้นหรือเขมรรอมตึ๊ก)
- เพลงรามเกียรติ์ ตอนสีดาอยู่กับพระฤๅษี (ทำนองพม่าเห่)
- เพลงพระชัยมงคล (ทำนองพราหมณ์ดีดน้ำเต้า)
- เพลงเวรย่อมสนองเวร (ทำนองเพลงนางนาก)
- เพลงพระพรตวิลาส์ – หน้าแมวตอนประพาสละเล (ทำนองตวงพระธาตุ)
นอกจากนั้นจะใช้ด้นเองตามเรื่องและโอกาสต่างๆ ตัวอย่างบทเพลงพิเศษเพิ่มเติมภายหลัง เช่น

สังคลา
____จะกล่าวกลับจับใจความไปตามเรื่อง	ถึงบ้านเมืองพรมเมตพระเชษฐา
องค์พระอภัยมณีศรีโสภา	ตกยากอยู่คูหามาช้านาน
กับด้วยองค์อสุรีเนรมิ	เป็นคู่ชิตเชยชมสมสมาน
ต้องรักใครไปตามยามกันดาร	จนนางมารมีบุตรบุรุษชาย
(ช้าปี่)
เมื่อเอย......เมื่อนั้น......สิบนิ้ว......
สิบนิ้ว......จะประณมก้มเกศา
ข้าจะไหว้......คุณพระธรรม......ล้ำโลกา......ครูบา......
ครู......บา......ที่พักรักษา น่าและอักษร
(ปีนตลิ่ง)
ข้าจะไหว้ครูผู้ประเสริฐ	อันล้ำเลิศทั่วโลกา
ครูภักดิ์จักจำด้วยคำสอน	จงมาช่วยอวยพรให้มีชัย
ไหว้พระบิดรมารดา	ให้ปกปักรักษาทุกแห่งหน

๑. เพลงไหว้ครู (ทำนองอักษรสำอางค์)
____ข้าจะไหว้ครูผู้ประเสริฐ	อันล้ำเลิศทั่วโลกา
ครูภักดิ์จักจำด้วยคำสอน	จงมาช่วยอวยพรให้มีชัย
ไหว้พระบิดรมารดา	ให้ปกปักรักษาทุกแห่งหน
สาวน้อยสร้อยฟ้าสุมาลัย	รักอะไรไม่เหมือนรักหนักอุรา

๒. เพลงพระอภัยพบมัจฉา (ทำนองขึ้นพลับพลา ๒ ชั้น)
____พระอภัยชมโฉมเจ้ามัจฉา	รูปร่างโสภาดั่งชาววัง
ผิวพรรณผุดผ่องดั่งทองทา	งามเหมือนนางฟ้าลงมาดิน
จะพิศดูไหนก็วิไลแฉล้มล้ำ	เจ้างามขำหยั่งกับเขียนใส่ฉากขึง
ทำให้งวยงงเฝ้าหลงใหล	คลั่งไคล้ถึงนางสำอางตา

๓. เพลงพระอภัยมณีหนีผีเสื้อ (ทำนองมอญดูดาว)
____พระอภัยใจอ่อนถอนสะอื้น	อุตส่าห์ฝืนชลนาน้ำตาไหล
หยิบปี่ขึ้นมาพลันด้วยทันใด	แสนสงสารอรทัยแม่ชัยยา
จำใจจำพรากจากกันไป	อีกเมื่อไหร่จะได้พบประสบกัน

๔. เพลงผีเสื้อตามพระอภัย (ทำนองแขกบรเทศ)
____ผีเสื้อสมุทรแค้นใจเป็นหนักหนา	กระโจนลงคงคาหาช้าไม่
ด้วยมีความทุกข์ร้อนไม่นอนใจ	ติดตามท้าวไท พัสดา
เป็นไรก็เป็นกันในวันนี้	จะลองดูสู้ดีให้จงได้

๕. เพลงพระอภัยตอนหนีผีเสื้อขึ้นเขา (ทำนองเพลงภัชฌา)

____หยิบปี่ที่อาจารย์ประทานให้ หมายจะเป่าให้ฝนหาย ด้วยทันทีเอย
แล้วเป่าเปิดเสียงเอก วิเวกหวาน นางมานก็แดดิ้นสิ้นชีวาเอย

๖. เพลงแก้วหน้าม้าตอนปลาย (ทำนองเพลงหนีเสือ)
____วสันต์ยักษีเป็นใหญ่อยู่คนเดียวเปลี่ยวใจ	เอ้ย เยอะ เอ้ย เยอะ มานานหลาย
วันนี้อาวรณ์ร้อนอุรา จะออกไปเที่ยวกลางป่า	เอ้ย เยอะ เอ้ย เยอะ พนาไพร
พอตะวันบ่ายบ่ายชายหางตา ขมีขมันรีบกลับมา	เอ้ย เยอะ เอ้ย เยอะ คูหาใหญ่

๗. เพลงแก้วหน้าม้าตอนทิพวรรณถอดรูป (ทำนองลาวเสี่ยงเทียน)

____ทิพวรรณถอดรูป ด้วยทันใด เป็นนางงามวิไล ละอองตา
รูปเก่าก็หายกลับกลายไป เป็นรูปใหม่ขึ้นมา ไม่ช้าเลย

๘. เพลงโกมินทร์ตอนซักผ้า (ทำนองเขมรอมตึ้ก)
____โกมินทร์รื่นเริงบันเทิงใจ	แหวกว่ายธาราในมหาสมุทรใหญ่
หยิบผ้าแดงมาซักพลันด้วยทันใด	เสียงสนั่นหวั่นไหวในท้องทะเล

๙. เพลงรามเกียรติ์ ตอนสีดาอยู่กับพระฤๅษี (ทำนองพม่าเห่)
____สีดาฟังคำพัสดา นึกน้อยใจยิ่งนัก เป็นหนักหนา	เจ้าดอกเอ๋ย เจ้าดอกจำปา
ไม่รักแล้วเอาไปฆ่า คิดแล้วให้น่าน้อยใจเอย	ยังเคืองแค้นแสนโกธรพิโรธนัก
เขาหมดรักหมดอาลัยใยดี	เจ้าดอกเอ๋ย เจ้าดอกจำปี
เราไม่ขอคืนดี ในชาตินี้แล้วเอย

๑๐. เพลงพระชัยมงคล (ทำนองพราหมณ์ดีดน้ำเต้า)
____ชัยมงคลเหาะมาถึงเมืองใคร	เห็นผู้คนมากมายสงสัยนัก
จะลงไปดูให้รู้แน่ว่าเป็นเมืองใคร	หรือจะเป็นองค์พระทรงชัยพระบิดา

๑๑. เพลงเวรย่อมสนองเวร (ทำนองเพลงนางนาก)
____มอบสมบัติพัสฐานให้หลานยา	จงปกปักรักษาสืบต่อไป
ให้อยู่เย็นเป็นสุขทุกเวลา	โพยภัยอย่าได้มาพร่องพาล

๑๒. เพลงพระพรตวิลาส์หน้าแมวตอนประพาสทะเล (ทำนองเพลงตวงพระธาตุ)
ชมทะเลเพลิดเพลินเจริญใจ	เห็นฝูงปลามากมายว่ายไปมา
ปลากระโห้ โลมา สารพัน	ว่ายเป็นหมู่คู่เคียงกัน น่าหรรษา
แสนสนุกสุขใจในนาวา	เห็นจระเข้แผ่หลาดูมากมาย

ตัวอย่างการเชิดหุ่น และการขับร้อง

การเชิดหุ่นกระบอก - เพลงช้าเพลงเร็ว

การเชิดหุ่นกระบอก - เพลงมอญดูดาว

ขับร้อง - เพลงแขกบรเทศ

ขับร้อง - เพลงมอญดูดาว